تخت جمشید و نقش رستم در معرض فرونشست
تاریخ انتشار: ۱۰ شهریور ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۲۹۸۶۷۶۲
مطالعات استاد دانشگاه شیراز نشان میدهد در محوطه تخت جمشید فرونشست ایجاد شده و به گفته آنها در صورتی که جلوی این روند گرفته نشود، در آن فروچاله رخ خواهد داد.
به گزارش ایسنا، عزت الله رییسی، استاد گروه آب شناسی دانشگاه شیراز و پدر علم آب شناسی کشور در نشست مجازی آسیبشناسی بحران فرونشستها و ماموریت نوآوران و استارتآپها با بیان اینکه فرونشست با فروچاله متفاوت است، افزود: فرونشست به دلیل برداشت بی رویه آب از لایههای رسی رخ میدهد که در این شرایط آب سطحی که به زمین نفوذ میکند از لایههای رسی عبور میکند و آب ذخیره شده در زیر این لایه به عنوان ستون لایه خاک عمل خواهد کرد.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
وی با بیان اینکه با برداشت آبهای زیر زمینی، ستون لایه خاک برداشته میشود، اظهار کرد: با برداشت آب، ضخامت لایه رسی کاهش مییابد، از این رو با پدیده فرونشست مواجه میشویم.
رییسی با بیان اینکه در حال حاضر پدیده فرونشست در کلیه دشتهای کشور در حال رخ داد است، ادامه داد: در گذشته ایران با قنات و چشمه اقدام به مدیریت منابع آب میکرده است، ولی امروزه به دلیل خشکسالی و برداشت بی رویه آب از ذخایر آبی که سالیان دراز در زمین ذخیره سازی شده است، زمین را از تعادل خارج کردیم.
این استاد گروه آب شناسی دانشگاه شیراز تاکید کرد: زمانی که بشر بر خلاف طبیعت عمل کند، با واکنشهای آن مواجه خواهد شد.
رییسی با بیان اینکه در بسیاری از مناطق حتی با وجود عدم احداث چاه فرونشست ایجاد شده است، در این باره توضیح داد: در دشتهایی که از آبهای جاری شده از کوهستان سیراب میشدند، دیگر آبی به دشت وارد نمیشود، از این رو سطح زمین فرونشست ایجاد شده بدون آنکه چاه آبی در آن منطقه حفر شده باشد.
وی روش اساسی برای مصرف آب در دنیا را صرفه جویی در منابع آبی و افزایش عملکرد در واحد بهره برداری از آب دانست و خاطر نشان کرد: این روش موثرترین روش برای بهره برداری از آب موجود است، ولی در ایران ما همچنان به دنبال منابع آب جدید هستیم، به جای آنکه آب موجود را بر اساس استانداردها استفاده کنیم.
استاد گروه آب شناسی دانشگاه شیراز با اشاره به برخی از مطالعاتش در حوزه آب و فرونشست گفت: تحقیقات نشان میدهد فرونشست اطراف فرودگاه به اندازهای زیاد است که میدان چاه در آنجا ایجاد شده است که این امر به این دلیل است که به اندازهای آبهای زیر زمینی در این منطقه برداشت شده است که آبهای اطراف نیز کشیده میشود.
وی با اشاره به مطالعات انجام شده در تخت جمشید، افزود: در این مطالعات شکافی به طول ۳۰۰ متر و عرض یک متر و به عمق ۱۰۰ متر ایجاد شده است و در نقش رستم ۳۰ سانتیمتر افت را نشان میدهد و از این رو است که وضعیت تخت جمشید نگران کننده است.
رییسی راه علاج بخشی این میراث فرهنگی در معرض مخاطرات انسان سازی را بسته شدن ۲ چاه در حریم شماره ۱ و دهها چاه در حریم شماره ۲ عنوان کرد.
این محقق حوزه آب شناسی تاکید کرد: اگر جلوی این روند گرفته نشود، در محوطه این اثر باستانی فروچاله ایجاد خواهد شد و این در حالی است که تخت جمشید یک اثر ثبت شده بین المللی است و اگر اتفاقی برای آن رخ دهد، برای حیثیت ایران بد است و باید مطالعات زیادی در این منطقه صورت گیرد.
منبع: فرارو
کلیدواژه: فرونشست زمین تخت جمشید دانشگاه شیراز تخت جمشید ایجاد شده آب شناسی
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت fararu.com دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «فرارو» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۲۹۸۶۷۶۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
محوطه جهانی نقشرستم بهدلیل فرونشست تعطیل شد | مدیر پایگاه میراث جهانی تختجمشید: فرونشست نقش رستم بحرانی تر از تخت جمشید است
همشهری آنلاین - محمد باریکانی: فرونشستهای متعدد رخ داده در محوطه باستانی ثبت جهانی شده نقشرستم، این مجموعه را در ۲ روز گذشته به تعطیلی کشاند تا تیم پایش، حفاظت و مرمت در آن مستقر شوند و گزارش علمی خسارات وارد شده به نقش رستم را ارائه کنند تا ساماندهی این میراث جهانی ایران آغاز شود.
علیرضا عسگریچاوردی به وزارت میراثفرهنگی گفته است که بخشی از فرونشستهای رخ داده در نقش رستم بهدلیل فرونشست عمومی دشت مرودشت رخ داده و بخش دیگر آن به آوار گسترده باروهای خشتی نقش رستم بازمیگردد که در بارندگیهای چند روز اخیر دچار رانش شده است.
به گزارش همشهری، فرونشست عمومی دشت مرودشت بهدلیل برداشت بیرویه آبهای زیرزمینی رخ داده و هزاران چاه غیرمجاز واقع در اطراف این محوطه باستانی که کارکرد کشاورزی داشتند با برداشت میلیاردها مترمکعب آب به پایین رفتن سطح سفرههای آب زیرزمینی این منطقه و خشکیدگی آبخوانهای زیر سطح خاک منجر شدهاند که به ایجاد ترکها و شیارهای عمیق و طولانی در این منطقه و درست در نزدیکی نقش رستم، تخت جمشید، آرامگاه کورش و دشت پارسه انجامیده است.
نقش رستم رکورددار فرونشست در دشت پارسهدکتر علیرضا عسگریچاوردی، مدیر پایگاه میراثجهانی تخت جمشید: آب قابل شرب تا ۱۰ سال آینده در تختجمشید، پارسه و دشت مرودشت وجود ندارد و تمامی چاههای آب این منطقه بهدلیل شوری زیاد غیرقابل استفاده خواهند شد. موضوع فرونشست در تختجمشید و دشت پارسه پیچیده شده است. اقدام لازم در وهله نخست برای مقابله با این پدیده، بستن چاههای آب بود که بسیاری از چاهها پر شدند، اما مقابله با فرونشست زمین در دشت مرودشت و تختجمشید نیاز بهکار علمی دقیق و تحقیقات جدی دارد. برای ما مشخص است که حریم درجه یک تختجمشید تا ۱۰سال آینده با بیآبی مطلق مواجه میشود. دشت پارسه اکنون تبدیل به محدوده کشاورزی در تختجمشید شده و کشاورزی در این شهر وسیع باستانی که ویرانههای زیادی از تمدنهای مختلف را در خود جای داده است در حال انجام است. خشکسالی حوضه آبریز رودخانه سیوند و خشکیدگی چشمهها و قناتهای بسیاری که در دشت مرودشت، تختجمشید و پارسه قرار داشتند، موجب شد که دشت پارسه از یک باغشهر دوره هخامنشی به پهنه خشک با ویرانههای متعدد تبدیل شود. بحران فرونشست البته در دشت پارسه شدیدتر از تختگاه تختجمشید است؛ چون تختجمشید در کوهپایه بنا شده و فرونشست آن با فرونشستهایی که در باروی خشتی نقشرستم وجود دارد، متفاوت است. کوه رحمت و کوه حسین در تختجمشید از نظر گسل و زمینشناسی تفاوت دارند و به همین دلیل میزان تأثیرگذاری فرونشست در این دو بخش متفاوت است. در نقشرستم بهدلیل وجود گسلهای زمینشناسی، حجم فرونشست بیشتر است؛ ضمن آنکه مسئله فرونشست و زلزله مسئله دائمی دشت مرودشت بوده که در دوره هخامنشیان و دورههای بعد هم اتفاق افتاده است. تختجمشید در دامنه یک کوهسنگی و صخره بنا شده و فونداسیون پیرامونی آن از بلوکهای سنگی است که از دامنه همان کوه برداشت شده است؛ بنابراین در سطح تختگاه تختجمشید، تأثیرات فرونشست چندان زیاد نیست، اما اگر ادامه پیدا کند، خطرناک است. در محدوده حریم درجه یک تختجمشید و دشت پارسه، فرونشستها عمدتا در نقاطی هستند که زمین رسوبی است. بهدلیل سستبودن بافت خاک در لایههای سطحی و زیرین، دشت پارسه تأثیر بیشتری از فرونشست گرفته است. هماکنون برنامه ۱۰ساله پایان کشاورزی در دشت پارسه برای تغییر کاربری کشاورزی به پهنه گردشگری در دروازه پردیس پارسه و تل آجری در حال انجام است تا جامعه محلی متوجه شود میتوان از کشاورزی به گردشگری در پهنه تاریخی مهمترین شهر تاریخی ایران باستان، یعنی پارسه به رفاه بیشتر رسید و نرخ فرونشست را نیز کاهش داد.
کد خبر 849192 منبع: روزنامه همشهری برچسبها تخت جمشید فرونشست زمین تاریخ - باستان شناسی فرهنگ - میراث فرهنگی مجله آثار باستانی ایران